Misioni i OSBE-së në Kosovë shënon Ditën Ndërkombëtare të Demokracisë

“Unë e kam përgjigjen, unë e kam përgjigjen,” thërret Gentiana Maxharaj (17), nxënëse e shkollës së mesme nga Klina, komunë në Kosovën perëndimore. Ajo së bashku me 40 moshatarë nga gjashtë komuna të rajonit janë mbledhur në Gjakovë me 15 shtator 2010 për të marrë pjesë në kuizin e demokracisë. 

Kuizi ishte një ndër 35 aktivitetet e organizuara nga Misioni i OSBE-së në Kosovë për ta shënuar Ditën Ndërkombëtare të Demokracisë, e caktuar nga Kombet e Bashkuara në vitin 2007.    “Duke organizuar aktivitete për të festuar Ditën e Demokracisë, qëllimi i Misionit ishte të vinte në pah progresin e arritur, por edhe sfidat të cilat e presin Kosovën dhe proceset e saj demokratike,” shpjegon Edis Arifagic, nga departamenti për  demokratizim i OSBE-së.   

Prano sfidën e demokracisë 

OSBE ka luajtur një rol të rëndësishëm në ngritjen e strukturave demokratike në Kosovë që nga viti 1999. Sipas Arifagicit, Kosova tani ka institucione funksionale të nivelit komunal dhe qendror, si dhe organe për menaxhimin e zgjedhjeve, agjencinë për rregullimin e mediave dhe sektor mjaft të zhvilluar të shoqërisë civile.    “Megjithatë, shumë sfida mbesin,” thotë ai. “Puna e institucioneve duhet të vëzhgohet me kujdes, si dhe gatishmëria e tyre për të përfshirë publikun e gjerë në vendimmarrje.”    Misioni ka përdorur moton “Prano sfidën e demokracisë” për të ftuar njerëzit që të marrin pjesë në aktivitetet e organizuara, dhe të jenë më aktivisht të kyçur në punën e kuvendeve komunale dhe atë qendrore dhe për të marrë pjesë në vendim-marrje.    Përderisa në shumicën e komunave Misioni i ka përkrahur kuvendet komunale në organizimin e ditëve të hapura dhe shkëmbimin e opinioneve me banorët lokal, disa aktivitete janë organizuar veçmas për rininë.   

Përfshirja e të rinjve 

“Kemi dashur që të rinjtë të kënaqen derisa mendojnë për demokracinë dhe rolin e tyre në të,” thotë Aneta Samotyj, pjesëtare e ekipit komunal të OSBE-së në Rahovec, në Kosovën jugore. Ajo dhe ekipi i saj kanë organizuar një turnir të ‘street ball-it’ dhe aktivitete vizatimi derisa radioja lokale ‘Start’ informonte për rezultatet e turnirit gjatë gjithë ditës.    Edhe artistët që shkruajnë grafiti në Rahovec e patën mundësinë e tyre për t’u shprehur. Ardit Zvanoga (19) dhe ca shokë të tij vizatuan grafitin ‘Dita e Paqes dhe Demokracisë” në një mbulojë të vendosur në murin e stadiumit të qytetit. Në pyetjen se si e kupton ai demokracinë, u përgjigj: “Liri, thjesht të jesh i lirë.” Banorët e Rahovecit, shqiptarë dhe serb, kanë zhvilluar gjuhën e tyre unike “Rahovacki” – një kombinim i shqipes, serbishtes, turqishtes, maqedonishtes, madje edhe polonishtes e rumanishtes. Megjithatë, qyteti është i ndarë në mënyra të ndryshme. Forcat ndërkombëtare në Kosovë, KFOR-i, ende mban tel me gjemba në hyre të pjesës së qytetit ku banojnë serbet si masë e sigurisë. Rodoljub Grkovic (28) serb që ka ndihmuar në organizimin e aktiviteteve, thotë se teli është vendosur në vitet 1999 dhe 2004 dhe është ende aty për të bllokuar qasjen në shtëpitë serbe në rast të ndonjë problemi të mundshëm.   

Sfidat e mbetura 

Në rajonin e Pejës, për shumicën e nxënësve të shkollës së mesme pjesëmarrës në kuiz sfida kryesore ishte liria e lëvizjes, jo vetëm në Kosovë por edhe jashtë saj. “Ende na duhen viza për të shkuar kudo,” ankohet Maxharaj. Të drejtat demokratike për të nënkuptojnë “lirinë e lëvizjes, lirinë e shprehjes, të drejtën për të votuar dhe të drejtën për t’u ndier i barabartë me të gjithë.”    “Shumë punë mbetet për t’u bërë,” pajtohet Arifagici. “Përderisa kemi pasur sukses të konsiderueshëm në ndërtimin e një demokracie të mirë në Kosovë, liria e mediave dhe autonomia e institucioneve komunale duhet të ruhet, derisa mbikëqyrja parlamentare duhet të fuqizohet së bashku me rolin e femrave në institucionet demokratike. Këto të gjitha janë fusha në të cilat OSBE-ja do të vazhdoj të punoj edhe në të ardhmen.